Aquamatie, een nieuwe manier van afscheid nemen

Een derde uitvaartmogelijkheid in Vlaanderen?

Afscheid nemen is een intens en persoonlijk moment. Iedereen doet dat op zijn of haar manier – in lijn met wie iemand was en wat voor de nabestaanden troostend voelt. Naast begraven en cremeren onderzoeken we of er een derde mogelijkheid kan komen in Vlaanderen: aquamatie, ook wel resomatie genoemd. Deze innovatieve methode biedt een zachte, natuurlijke manier om afscheid te nemen.

Pontes werkt aan een proefproject om aquamatie ook in Vlaanderen mogelijk te maken. Naar verwachting zal aquamatie vanaf 2028 mogelijk zijn in Vlaanderen.

Aquamatie is hetzelfde als resomatie, een term die ook voor dit proces gebruikt wordt. Pontes kiest voor de meer sprekende term aquamatie.

Wat is aquamatie?

Aquamatie is een uitvaarttechniek waarbij het lichaam wordt ontbonden in water in plaats van vuur (zoals bij crematie) of aarde (zoals bij begraving). Het proces heet alkalische hydrolyse en versnelt op een zachte manier de natuurlijke weefselafbraak in een gesloten, gecontroleerde omgeving. Wat bij begraving jaren duurt, gebeurt bij aquamatie in gemiddeld 4 uur.

Hoe werkt dit proces concreet? Het lichaam – gewikkeld in een natuurlijke wade van ongekleurde wol – wordt in een afgesloten metalen cilinder geplaatst met een mengsel van 95% warm water en 5% kaliumhydroxide (base). De vloeistof wordt opgewarmd tot 150 à 160°C en onder druk gehouden (zodat de vloeistof niet kookt). Na afloop blijft er een wit, poreus beendergestel over, dat – net als bij crematie – wordt vermalen tot as.

Wat betekent dat voor de nabestaanden?

Voor nabestaanden verandert er weinig aan de uitvaart zelf. Je kan nog altijd kiezen voor een afscheidsplechtigheid naar wens, met of zonder kist. De overledene wordt met evenveel zorg en discretie voorbereid, net als bij begraving of crematie. Nadien krijgen de nabestaanden een urne met asresten mee die ze een betekenisvolle plek kunnen geven.

Waarom kiezen voor aquamatie?

Aquamatie biedt een extra mogelijkheid binnen het bestaande uitvaartaanbod, met kenmerken die voor sommige mensen beter aansluiten bij hun persoonlijke voorkeur.

Zacht en sereen: geen vlammen, geen rook – maar stilte en water. Veel mensen ervaren water als een meer natuurlijk symbool van rust en loslaten.
Ecologisch: beduidend minder CO₂-uitstoot dan bij crematie, zonder verbranding van fossiele brandstoffen
Energiezuinig: gevoelig minder energieverbruik
Schoon en veilig: geen belasting van de bodem
Ruimtebesparend: geen grafplaats nodig

Aquamatie wereldwijd

Hoewel aquamatie in Vlaanderen nieuw is, wordt ze in andere delen van de wereld al langer toegepast. In de Verenigde Staten is aquamatie toegestaan in meer dan 30 staten. Ierland opende het eerste aquamatiecentrum van Europa. In Nederland is de wettelijke erkenning in voorbereiding. En het Verenigd Koninkrijk werkt aan de wetgeving en infrastructuur, onder andere via het initiatief Kindly Earth. Vlaanderen sluit zich binnenkort aan bij deze evolutie.

Vlaanderen als pionier

Pontes bouwt momenteel aan het eerste aquamatiecentrum in Vlaanderen, in Wilrijk. Net als in een crematorium zal dit een warme, serene plek zijn waar afscheid nemen in alle rust kan plaatsvinden. We werken hiervoor samen met de universiteiten KU Leuven en UAntwerpen, die het proces wetenschappelijk onderbouwen, en met de milieuspecialisten van VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) en VMM (Vlaamse Milieumaatschappij). De bouw en inrichting gebeurt onder leiding van duurzaamheidsadviseur Bopro. Parallel loopt een pilootproject waarin we samen met onze partners de werking, wetgeving en maatschappelijke acceptatie van aquamatie in kaart brengen.

“We willen het pad effenen voor een nieuwe, volwaardige uitvaartmogelijkheid. Aquamatie biedt de kans om bewust en zacht afscheid te nemen – in lijn met hoe mensen geleefd hebben. Het is geen vervanging, maar een aanvulling op wat al bestaat. Een toekomstgerichte, natuurlijke en serene manier om afscheid te nemen.”

Tom Wustenberghs

Algemeen directeur van Pontes

Timing van het proefproject *

September 2025: einde bouwwerken aquamatiecentrum in Wilrijk

Eind oktober 2025: levering van de aquamator

Najaar 2025: start van het pilootproject met eerste proefaquamaties

Voorjaar 2026: wetenschappelijke evaluatie door KU Leuven, UAntwerpen en VITO

Najaar 2026: afronding van milieuwetgeving en juridische goedkeuring

In 2027: uitwerking van wetgevend kader

Vanaf 2028: eerste aquamaties mogelijk in Vlaanderen

* Dit zijn voorlopige werk-/streefdata en zijn onderhevig aan wijzigingen.

Wat gebeurt er bij aquamatie?

1. Het lichaam wordt in de cilinder geplaatst

Het lichaam wordt gewikkeld in een natuurlijke wade van ongekleurde wol en in een speciaal ontworpen drukvat gelegd. Deze metalen cilinder is volledig afgesloten.

2. Toevoeging van water en kaliumhydroxide

De cilinder wordt gevuld met een mengsel van 95% warm water en 5% kaliumhydroxide. Dit proces heet alkalische hydrolyse en helpt het lichaam op een natuurlijke manier af te breken.

3. Verwarming tot 150-160°C onder hoge druk

De vloeistof wordt verwarmd tot 150-160°C en onder druk gehouden. Daardoor kookt de vloeistof niet en verdampt het water ook niet.

4. Vorming van een poreus beendergestel

Na gemiddeld vier uur blijft er een wit, poreus beendergestel over. Dit is vergelijkbaar met wat er na vele jaren natuurlijke ontbinding in de aarde zou resteren.

5. Verwerking tot asresten

De stoffelijke resten worden gespoeld, gedroogd en vermalen tot as. De nabestaanden krijgen de urne met asresten mee.

Veelgestelde vragen

Wordt het lichaam opgelost in zuur?

Nee. Er wordt geen zuur gebruikt, maar een milde alkalische oplossing op basis van kaliumhydroxide – een stof die ook in kleine hoeveelheden voorkomt in schoonmaakmiddelen en schoonheidsproducten. Het proces van aquamatie is vergelijkbaar met wat er natuurlijk gebeurt in de aarde, maar dan sneller en in een gecontroleerde omgeving.

Is aquamatie veilig?

Ja. Het proces gebeurt in een volledig gesloten en steriele installatie.

Is aquamatie voor iedereen geschikt?

In principe wel, al zijn er technische beperkingen aan de grootte van de aquamator. Het maximale lichaamsgewicht ligt rond de 150 kilogram en de lengte mag niet meer dan 2 meter zijn.

Kost aquamatie meer dan crematie?

Bij Pontes zal aquamatie in dezelfde prijsklasse vallen als crematie. We vinden het belangrijk dat mensen hun keuze maken vanuit overtuiging, niet op basis van kostprijs.

Wat met religieuze of culturele gevoeligheden?

Pontes begeleidt elk afscheid op een respectvolle en neutrale manier, ongeacht de levensbeschouwing. We bieden aquamatie aan als volwaardig alternatief, naast begraven en cremeren.

Meer info

Wil je meer info over aquamatie of het proefproject in Vlaanderen? Contacteer ons dan gerust.
Beluister ook de aflevering van de VRT-podcast ‘Het Kwartier’ over resomatie of aquamatie.