In België kan een overledene begraven of gecremeerd worden. De crematie is het proces waarbij de ontbinding van een menselijk lichaam door verbranding wordt versneld. Een crematie kan uitsluitend in een crematorium plaatsvinden. In Vlaanderen zijn er 12 crematoria, verspreid over alle provincies. Na een overlijden kiest meer dan 70% van de nabestaanden voor crematie.
Voordat een overledene mag gecremeerd worden, is er een toelating vereist die wordt aangeleverd door de gemeente. In uitzonderlijke gevallen (een verdacht overlijden of een overlijden in het buitenland) moet die toelating worden aangeleverd door de procureur des Konings.
De uitvaartondernemer verzorgt alle administratieve stappen en contacteert het crematorium om een crematie in te plannen. Op de afgesproken dag en uur brengt hij de kist met de overledene naar het crematorium, waar de crematie zal plaatsvinden. Een crematie verloopt volgens een volledig geautomatiseerd proces dat strikt en zorgvuldig wordt opgevolgd door onze ervaren en opgeleide medewerkers. Een crematie duurt ongeveer twee uur waarna de asurne wordt afgeleverd. De nabestaanden bepalen de bestemming van de asurne of de assen.
Doorgaans regelen de nabestaanden de uitvaart van de overledene. Toch kan u enkele zaken op voorhand bepalen en vastleggen. Dit doet u in een zogenaamde “laatste wilsbeschikking” die u laat registreren op de burgerlijke stand van uw gemeente.
U kan hierin bepalen:
Deze wensen worden op de gemeente geregistreerd. Na uw overlijden zal de burgerlijke stand deze laatste wilsbeschikking controleren en handelen volgens de door u gemaakte keuzes.
Na de crematie en de afscheidsplechtigheid wordt er een bestemming gekozen voor de asurne. In Vlaanderen zijn er tal van mogelijkheden die hieronder kort worden toegelicht.
De assen worden uitgestrooid op de strooiweide van een begraafplaats. Dit is kosteloos op de begraafplaats die zich het dichtst bij de woonplaats van de overledene bevindt.
De asurne wordt bijgezet in een columbariumnis van een begraafplaats. Deze wordt afgesloten met een natuursteen of een betonnen plaat, waarop de naam, de geboorte- en overlijdensdatum van de overledene staat. Dit is kosteloos voor een termijn van 10 jaar op de begraafplaats die zich het dichts bij de woonplaats van de overledene bevindt. De meeste begraafplaatsen bieden de mogelijkheid tot betaling van een columbarium concessie. Op die manier kan u de termijn van 10 jaar verlengen.
Een urnenveld is een veld met graven voor urnen. Elk graf kan één of meerdere urnen bevatten. Deze wordt afgesloten met een natuursteen of een betonnen plaat, waarop de naam, de geboorte- en overlijdensdatum van de overledenen staat. Dit is kosteloos voor een minimale termijn van 10 jaar op de begraafplaats die zich het dichts bij de woonplaats van de overledene bevindt. De meeste begraafplaatsen bieden de mogelijkheid tot betaling van een columbarium concessie. Op die manier kan u de termijn van 10 jaar verlengen.
In een urnenbos of natuurbegraafplaats kunnen composteerbare asurnen begraven worden. Bezoekers mogen het bos niet betreden. Ze kunnen wel aan de rand van het bos wandelen of er een bloemstuk neerleggen. In het urnenbos of natuurbegraafplaats zijn geen graftekens, monumenten of ornamenten toegelaten die het milieu belasten. De biologisch afbreekbare urnen zorgen ervoor dat de overledene daadwerkelijk terugkeert naar de natuur. De keuze voor een urnenbos of de natuurbegraafplaats past in een Europese tendens. Deze wijst in de richting van meer natuurlijke en ecologische bestemming vormen op begraafplaatsen.
Opgelet! Niet elke begraafplaats beschikt over een urnenbos of natuurbegraafplaats. Uw gemeentebestuur of de uitvaartondernemer kan u daarover informeren.
De as van een overledene kan op zee (in ons geval de Noordzee) uitgestrooid worden. Bij uitstrooiing op zee wordt een in het water oplosbare urne gebruikt. Deze vorm van asbestemming verloopt via de gemeentebesturen van de kustgemeenten. Uw uitvaartondernemer kan u hierover informeren.
De as van de overledene kan in uitzonderlijke gevallen:
De asurne kan ook thuis bewaard worden als de overledene dat zelf heeft bepaald of op verzoek van de nabestaanden (concreet degenen met wie de overledene een feitelijk gezin vormde of alle bloed- en aanverwanten van de eerste graad of de ouders/voogd in het geval van een minderjarige).
Elk familielid van de eerste en tweede graad kan aanspraak maken op een symbolisch gedeelte van de as. Hiervoor wordt een aanvraagformulier ingevuld dat de uitvaartondernemer voorafgaand aan de crematie aan het crematorium bezorgt. Die symbolische hoeveelheid as wordt geleverd in een ashouder waarvoor € 6,05 administratiekosten worden aangerekend.
Een crematie duurt gemiddeld twee uur, waarvan anderhalf uur voor het crematieproces en een half uur voor de afkoeling en het vullen van de asurne.
Naaste verwanten of vrienden van de overledene kunnen – in samenspraak met de uitvaartondernemer en het crematorium – de invoer van een kist bijwonen.
Zonder uitzondering worden de kisten altijd mee gecremeerd.
Hoewel een overledene meestal in een kist wordt gelegd, is het in Vlaanderen ook mogelijk om een lijkwade te gebruiken. Wel gelden er bijzondere technische vereisten waaraan een lijkwade moet voldoen. De uitvaartondernemer en het crematorium kunnen u hierover informeren.
Voor ieder crematorium is de identiteit van een overledene zeer belangrijk. Aan iedere crematie wordt een uniek nummer toegekend dat samen met de identiteitsgegevens van de overledene en de dag en het uur van de crematie in een databank wordt opgeslagen. Dat unieke nummer wordt gegraveerd in een keramisch steentje, dat heel het crematieproces volgt en mee in de asurne wordt geplaatst of aan de nabestaanden wordt overhandigd. De identiteit van de overledene kan dus steeds worden achterhaald.
Alle medische apparaten, zoals pacemakers en pijnpompen, moeten worden verwijderd voor de crematie. De begrafenisondernemer en de behandelende arts zijn hiervan op de hoogte en zullen hierop toezien. Het is niet nodig om andere implantaten (bijv. prothesen) te verwijderen. Deze worden na de crematie door een erkende en gespecialiseerde firma opgehaald en gerecycleerd.
De milieuwetgeving (Vlarem II) legt strenge normen op aan de beheerder van een crematorium. Voor PONTES is het respecteren van die normen vanzelfsprekend. Daarom besteden wij veel aandacht aan het preventief onderhoud van onze technische installaties en laten wij regelmatig de emissies van onze crematoria meten. Uit die resultaten blijkt dat wij ver onder de opgelegde normen blijven.
De Vlaamse crematoria hebben een algemene website waarop veel informatie over een crematie is terug te vinden.